Draft:Logica
|
This is a draft that anyone is free to edit as they would a mainspace page.
Do not add categories to draft pages; use Contributors should nominate draft articles for deletion only if they believe that the article is not applicable to RationalWiki's mission. Articles involving living persons must conform to our guidelines on biographies of living people. |
| Cogito ergo sum Logic and rhetoric |
|
| Key articles |
| General logic |
| Bad logic |
“”Logica stelt iemand louter in staat het met gezag mis te hebben, Zoe.
|
| —The Doctor, Doctor Who (The Wheel in Space) |
Logica is de formele studie en het gebruik van het onderling verband tussen beweringen (de interne samenhang van redeneringen) om te bepalen of redeneringen nuttige, coherente, en correcte resultaten opleveren, of onzin.[1]
(Nota: ik heb al iets toegevoegd om de formulering van bovenstaande 'definitie' iets te verduidelijken en verbeteren, maar het zou misschien niet slecht zijn, ook in het Engelse artikel dat wel wat verbetering en toevoeging kan gebruiken, om niet een enkele eenvoudige definitie te geven, maar een paar verschillende goede, waaronder, ik denk bijvoorbeeld ook aan, de Copi definitie (uit Copi-Cohen): Logica is de studie van methoden en beginselen die gebruikt (moeten, al is normativiteit hevig bediscussieerd in de analytisch filosofische literatuur en zijn er goede argumenten tegen en heeft Copi's origineel het normatieve element niet, maar daarom misschien tussen haakjes) worden om goed (correct) van slecht (incorrect) redeneren te onderscheiden. Dit toont ook het probleem aan met het bestaan en gebruik van verschillende woorden voor 'soundness' in het Nederlands, 'correct' heeft namelijk nog andere connotaties en kent ander gebruik, een beetje (ietwat analoog) zoals in het Engels 'valid' ook voor een betekenis van 'redelijk' kan staan, en ik ben op z'n minst ook bekend met het gebruik van 'solide' (degelijk) voor 'sound', wat volgens mij minder makkelijk verkeerd gebruikt en geïnterpreteerd kan worden en dus makkelijker een specifieke formele beperkte definitie toelaat, maar ik weet niet zeker hoe wijdverspreid dat gebruik is en welke alternatieven er misschien in sommige werken en literatuur nog bestaan. Ik zal dit nagaan. Tot nu toe lijkt 'correct(heid)' gangbaarder.)(Wikipedia noemt logica ook 'wetenschap', ik vind 'studie' inderdaad passender, algemener, met 'formele' studie moeten we wel voorzichtig zijn: er bestaat nog zoiets als informele logica, al kan de studie daarvan zelf nog wel formeel/een formele bezigheid zijn.)
Logica is een nuttige leidraad bij denken, omdat ze neutraal staat tegenover de eigenschappen van dingen en enkel aandacht besteedt aan hun verbanden en wat die impliceren. Bij het bestuderen van een kwestie kan men makkelijk afgeleid raken door wat men er aan bevalt of door wat men gelooft dat de positieve sociale effecten zijn die het geloof in een stelling of bewering zouden kunnen hebben. Logica maakt abstractie van de inhouden die men zo zou doen denken en stelt ons op die manier in staat onze gedachten en anderen in een nuttigere richting te leiden.
Een logische redenering heeft een conclusie die volgt uit de premissen. Redeneringen komen in twee soorten voor: deductieve en inductieve redeneringen.
Een goed inductief argument maakt de conclusie meer waarschijnlijk door de waarheid van de premissen, maar daarom niet absoluut zeker. Zulke redeneringen worden ook wel sterk genoemd. Het is echter mogelijk dat naarmate er meer gegevens toegevoegd worden, een inductief argument zwakker wordt, zodat zelfs wanneer de premissen waar zijn, de conclusie niet langer waarschijnlijk is.
In een goede deductieve redenering garandeert de waarheid van de premissen absoluut de waarheid van de conclusie. Zulke redeneringen zijn geldig. Het is per definitie onmogelijk dat de conclusie van een geldige redenering onwaar is, terwijl de premissen waar zijn. Ongeacht welke feiten er zich nog voordoen of opduiken, de premissen impliceren de conclusie, dus een deductief geldige redenering is veel krachtiger dan een argument dat enkel maar sterk is. Waar je eigenlijk echt op uit bent is echter een correcte of solide redenering: een solide redenering of correct argument combineert geldigheid met ware premissen. Aangezien in een geldige redenering ware premissen een ware conclusie garanderen, en de premissen nu ook waar zijn, moet de conclusie van een correcte redenering ook waar zijn.
Deze pagina is nog niet klaar. Onderstaande alinea is leuk in het Engels, maar aangezien dit spreektalige gebruik van 'valid' beter als 'redelijk' vertaald wordt, is dezelfde semantische verheldering in het Nederlands zowel onnodig als onmogelijk. Enkele elementen kunnen misschien behouden worden, maar ik zal de alinea herschrijven en daarbij specifiek naar de Engelse terminologie verwijzen om ook Nederlandstalige lezers op dit verschil in het Engels te wijzen.
(Although we call all sorts of things "valid" to mean they make good sense, in technical logical terms, only a whole argument can be valid or invalid, not an individual statement. This makes sense because validity is a property of arguments and inferences, not of statements. On the other hand, we sometimes call arguments true or false. But, in logical terms, only individual statements, never whole arguments, are true or false. Truth and falsity come into play with respect to arguments when we consider the property of arguments called soundness. In short, an argument is sound if and only if it is (1) valid and (2) its premises are in fact true.)
Geldigheid wordt bepaald door de structuur van de redenering. Wanneer een redenering een foutieve/falende structuur heeft, staat die bekend als een drogreden. Natuurlijk kunnen er vele dingen verkeerd zijn aan een redenering, ze kunnen ondermeer misleidende premissen bevatten of geheel de bal miss laan. Zulke fouten zijn informeel. Geldige deductieve redeneringen kunnen geconstrueerd worden met enkel en alleen maar onware premissen. Zulke redeneringen hebben een geldige/goede logische structuur en kunnen interessante hypothetische gevallen vormen, of ze kunnen niet eens verkeerd/fout zijn.
Vertaalnota bij bovenstaande alinea: Ik heb het engelse 'solid logical structure' met 'geldige logische structuur' vertaald, omdat 'solide' in het Nederlands de beste vertaling lijkt, maar ook voor 'soundness' als alternatief voor 'correct' gebruikt wordt en er dus geen direct goede alternatieve vertaling is ('goede' werkt misschien) en het hier eigenlijk toch gaat om geldige redeneervormen, die zeker niet solide/correct zijn omdat alle ingevulde premissen onwaar zijn.
Voorlopige Algemene vertaalnota: In deze vertaling wordt de voorkeur gegeven aan 'redenering' als vertaling van het Engelse 'argument', wat niet in alle logicawerken het geval is, maar deze keuze is gemaakt 'argumentatietheorie', informele logica en argumenten en de ambiguïteit van het Engelse 'argument' indachtig, alsook het gemak dat komt doordat 'reasoning' 'redeneren' is en 'inference' ook 'redenering' kan zijn.